Tytuł Marsz Polonia Marsz, marsz Polonia Pieśń wolności Marsz Czachowskiego Pieśń o wolności Autor słów  Wybicki Józef [1]
Napisał 1-4 zwrotki w pierwszym wariancie tekstu utworu. Anczyc Władysław Ludwik [1] Napisał 7 i 8 zwrotkę w pierwszym wariancie tekstu utworu. nieznany [2], [7] Melodia ludowa [1], [5] pieśni ukraińskiej Ne chodi Hryciu na weczernyci. Data powstania 1863 | 654321Wariant:Tekst utworu Wariant 1 Jeszcze Polska nie zginęła, Kiedy my żyjemy, Co nam obca przemoc wzięła, Szablą odbierzemy. Marsz, marsz Polonia, Nasz dzielny narodzie, Odpoczniemy po swej pracy W ojczystej zagrodzie. Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę, Będziem Polakami, Dał nam przykład Bonaparte, Jak zwyciężać mamy. Marsz, marsz Polonia... Jak Czarniecki do Poznania Po szwedzkim zaborze, Dla Ojczyzny ratowania Wrócim się przez morze. Marsz, marsz Polonia... Już tam ojciec do swej Basi Mówi zapłakany: „Słuchaj jeno, pono nasi Biją w tarabany”. Marsz, marsz Polonia... Walczymy bracia, tylko śmiało, Dopókiśmy zdolni, Poginiemy wszyscy z chwałą Lub będziemy wolni. Marsz, marsz ułany, Gdzie powinność każe, Dłuski z męstwa znany Tor sławy nam wskaże. Wszakże mamy dobrą sprawę: Wzywa nas Ojczyzna. Głośne imię, wielką sławę Świat nam później przyzna. Marsz, marsz ułany... Hejże, wiara, na Moskala! Hej do kosy, dzieci! Polska z grobu głaz odwala, Biały Orzeł leci. Marsz, marsz Polonia... Społem szydła, herby, brony, A w łeb stronnictw mara, Bij, czyś biały, czyś czerwony! Bij żołdaków cara! Marsz, marsz Polonia... Jeszcze Polska nie zginęła I zginąć nie może, Bo Ty jesteś sprawiedliwy, O! Wszechmocny Boże! Marsz, marsz Polonia... [1], [3] Wariant 2 Rozproszeni po wszem świecie, gnani w obce wojny, zgromadziliśmy się przecie w jedno kółko zbrojne. /Marsz, marsz, Polonia, ty dzielny narodzie, odpoczniemy po swej pracy w ojczystej zagrodzie./bis Z wiosną zabrzmi trąbka nasza, pocwałują konie. Sławą polskiego pałasza zabrzmią nasze błonie. Marsz, marsz, Polonia... Przejdziem Litwę, przejdziem Wołyń, popasiem w Kijowie. Zimą przy węgierskim winie staniemy w Krakowie. Marsz, marsz, Polonia... Od Krakowa bitą drogą do Warszawy wrócim. Co zastaniem, resztę wroga za łeb w Wisłę wrzucim. Marsz, marsz, Polonia... Nad królewski gród zhańbiony wzleci orłę białe. Hukną działa, jękną dzwony, Polakom na chwałę. Marsz, marsz, Polonia... [1] Wariant 3 Rozproszone po wszem świecie Polski dzieci biedne Zgromadziliśmy się przecie W jedno kółko zbrojne. Marsz, marsz, marsz, marsz, marsz Polacy, Marsz dzielny narodzie, Odpoczniemy po swej pracy W ojczystej zagrodzie. Z wiosną zabrzmi trąbka nasza, Pocwałują konie, Sławą polskiego pałasza Zabrzmi nasze błonie. Marsz, marsz... Przejdziem Litwę, przejdziem Wołyń, Popasiem w Kijowie, Zimą na węgierskim winie Staniemy w Krakowie. Marsz, marsz... A od Karpat śpiew wspaniały Pójdzie aż do Dźwiny. Wiedź nas, wodzu, wiedź do chwały, Wodzu nasz jedyny! Marsz, marsz... Nad królewski gród zhańbiony Wzleci orlę białe, Hukną działa, jękną dzwony Polakom na chwałę. Marsz, marsz... [2], [4], [6] Wariant 4 Już was żegnam niskie strzechy, ojców naszych chatki, Już was żegnam bez powrotu ojcowie i matki. Marsz, marsz, Polonio! Marsz, dzielny narodzie, Odpoczniemy po swej pracy W ojczystej zagrodzie. Już was żegnam, bracia, siostry, Krewni, przyjaciele! Póki w ręku miecz jest ostry Nie zginie nas wiele. Marsz, marsz... Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę Będziem Polakami! Dał nam przykład nasz Kościuszko, Jak zwyciężać mamy. Marsz, marsz... Kiedy zagrzmi trąbka nasza, Pocwałują konie, Powiedzie nas nasz Czachowski Na ojczyste błonie. Marsz, marsz... Marsz przytomnie, śmiało, dzielnie, Jako przynależy Godnym synom ojców naszych, Polaków rycerzy. Marsz, marsz... Uderz śmiało, mężnie, dzielnie, A najgłówniej składnie, Nie zadrżyj choć tuż przy tobie Nawet brat twój padnie. Marsz, marsz... Polak pada dla narodu Dla matki Ojczyzny Chętnie znosi głód i trudy, A najczęściej blizny. Marsz, marsz... Marsz na Lublin i Warszawę, Wypędzim Moskali, Czas okazać męstwo nasze, Dalej, bracia, dalej! Marsz, marsz... Łączmy ramię do ramienia Bracia Galicyanie, Gdy uderzym wszyscy razem, Polska zmartwychwstanie! Marsz, marsz... Będą błyszczeć po Rosyi Szańców naszych groty, I staniemy, gdzie Batory Rozbijał namioty. Marsz, marsz... A gdy nieprzyjaciół naszych Dumę poskromimy, Kochajmy się, żyjmy razem, Nigdy nie zginiemy! Marsz, marsz... [1], [4] Wariant 5 Rozproszeni po wszem świecie, Gnani w obce wojny, Zgromadziliśmy się przecie W jedno kółko zbrojne. /Marsz, marsz Polonia, Nasz dzielny narodzie. Odpoczniemy po swej pracy W ojczystej zagrodzie./bis Z wiosną zabrzmi trąbka nasza, Pocwałują konie Chwałą polskiego pałasza Zagrzmią nasze błonie. Marsz, marsz Polonia... Przejdziem Litwę, przejdziem Wołyń, Popasiem w Kijowie. Zimą przy węgierskim winie Staniemy w Krakowie. Marsz, marsz Polonia... [5] Wariant 6 Już was żegnam niskie strzechy, Ojców naszych chatki. Już was żegnam bez powrotu Ojcowie i matki. Marsz, marsz Polonia, Nasz dzielny narodzie. Odpoczniemy po swej pracy W ojczystej zagrodzie. Już was żegnam bracia, siostry, Krewni, przyjaciele. Póki w ręku miecz jest ostry Nie zginie nas wiele. Marsz, marsz Polonia... Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę, Będziem Polakami. Dał nam przykład Bonaparte, Jak zwyciężać mamy. Marsz, marsz Polonia... Marsz przytomnie, śmiało, dzielnie, Jako przynależy Godnym synom ojców naszych — Polaków rycerzy. Marsz, marsz Polonia... Polak pada dla narodu, Dla matki Ojczyzny. Chętnie znosi głód i trudy, A najczęściej blizny. Marsz, marsz Polonia... Kiedy zabrzmi trąbka nasza, Pocwałują konie, Poprowadzi nas Czachowski Na ojczyste błonie. Marsz, marsz Polonia... Łączmy ramię do ramienia Bracia Galicjanie, Gdy uderzym wszyscy razem — Polska zmartwychwstanie! Marsz, marsz Polonia... A gdy nieprzyjaciół naszych Dumę poskromimy: Kochajmy się, żyjmy razem, Nigdy nie zginiemy. Marsz, marsz Polonia... Rozproszeni po wszem świecie, Gnani w obce wojny, Zgromadziliśmy się przecie W jedno kółko zbrojne. Marsz, marsz Polonia... Z wiosną zabrzmi trąbka nasza, Pocwałują konie. Sławą polskiego pałasza Zagrzmią nasze błonie! Marsz, marsz Polonia... Od Krakowa bitą drogą Do Warszawy wrócim; Co zastaniem, resztę wroga Na łeb w Wisłę wrzucim. Marsz, marsz Polonia... Marsz na Lublin i Warszawę, Wypędzim Moskali. Czas okaże męstwo nasze, Dalej bracia, dalej! Marsz, marsz Polonia... Przejdziem Wisłę, przejdziem Wołyń Popasiem w Kijowie. Zimą przy węgierskim winie Staniemy w Krakowie. Marsz, marsz Polonia... Na Królewski dwór zhańbiony Wzięci Orlę Białe. Hukną działa, jękną dzwony Polakom na chwałę! Marsz, marsz Polonia... [7] Informacje dodatkowe W dniu 8 XII 1830 r. weszli do Kalisza Kosynierzy śpiewając  Mazurka Dąbrowskiego, wkrótce narodziła się tam „Pieśń ułanów kaliskich” na tę samą melodię, przy czym wybrano na nowego dowódcę Dłuskiego. Ułani wykonywali zwrotki 5–6. Ostatnia zwrotka 9 została najprawdopodobniej ułożona przez zesłańców na Sybirze[1]. Pieśń ta jest dziełem kilku nieznanych autorów. W wersji pierwotnej śpiewana była w okresie Powstania Styczniowego jako „Marsz Czachowskiego(1)”, na inną melodię niż obecnie. Rozpowszechniła się w różnych odmianach, zdobywając największą popularność w okresie pierwszej wojny światowej w Legionach Polskich, w armii Józefa Hallera (1873–1960). Wówczas dodano do niej dalsze zwrotki. W latach międzywojennych śpiewali ją przede wszystkim harcerze. Współcześnie jest ona pieśnią patriotyczną Polaków zamieszkałych za granicą, gdzie określana jest jako „Marsz Polonii”[2], [7]. „Marsz Polonii”, zwany wcześniej „Pieśnią Polaków”, wywodzi się od |Mazurka Dąbrowskiego. Powstał w końcu XIX w. na kontynencie amerykańskim. Pieśń zaczynała się słowami: „Jeszcze Polska nie zginęła, choć my za morzami”, a kończyła: „Amerykę rzucim i do Polski wrócim”. Została przywieziona z Brazylii przez Jadwigę Jahołkowską (nauczycielkę, działaczkę polityczną i ruchu chłopskiego) przed II wojną światową. Późniejsza odmiana „Marszu Polonii” została spopularyzowana przez harcerzy. Polscy żołnierze na Zachodzie w latach II wojny światowej śpiewali pieśń z refrenem „Marsz, marsz Sikorski...”. Z pieśnią łączy się powstanie słowa Polonia dla określenia Polaków stale zamieszkujących poza granicami kraju. „Marsz Poloniia” towarzyszy uroczystościom patriotycznym i polonijnym za granicą oraz uroczystościom polonijnym w kraju[3]. (1) – Gen. Dionizy Czachowski (1810–63) — jeden z głównych dowódców Powstania Styczniowego 1863 r. | |